STANOWISKO KOMISJI EUROPEJSKIEJ W SPRAWIE WYKORZYSTANIA SMR-ÓW SZANSĄ DLA POLSKI

Komisja Europejska poinformowała we wtorek (6 lutego) o utworzeniu sojuszu przemysłowego w zakresie budowy małych reaktorów jądrowych (SMR), aby ułatwić wdrożenie pierwszych reaktorów do 2030 roku w krajach europejskich, które się na to zdecydują. Komisja przedstawiła swoje założenia w zakresie  celów klimatycznych na rok 2040: redukcję emisji gazów cieplarnianych w UE o 90% w porównaniu z poziomami z 1990 roku. Aby to osiągnąć, zależność UE od paliw kopalnych musi zostać zmniejszona o 80% do roku 2040 w porównaniu z rokiem 2021. Technologią która może pozwolić na spełnienie celów KE jest BWRX-300 rozwijany przez Orlen Synthos Green Energy.

„Komisja uznaje potencjalny wkład małych reaktorów modułowych w osiąganiu celów energetycznych i klimatycznych Europejskiego Zielonego Ładu” – czytamy w oświadczeniu wykonawczym UE.

O szansach dla Polski w w kontekście postanowienia Komisji Europejskiej rozmawiali dziś z mediami w Centrum Prasowym PAP przedstawiciele Zarządu OSGE.

Do podanego przez KE terminu redukcji emisji pozostało realnie 16 lat, zaś polskie ciepłownictwo w 70 % opiera się na węglu. Dlatego ze względu na konieczne wygaszanie mocy wytwórczych, decyzje i działania dla polskich projektów energetycznych muszą być podejmowane teraz. Każdy miesiąc zwłoki oddala nas od osiągnięcia założonego przez KE celu. Według URE do 2036 r. od 16,1 do 23,6 GW mocy wytwórczych zostanie wyłączonych z powodu zużycia technicznego, nieefektywności ekonomicznej, niespełnienia norm emisyjnych, zakończenia okresu derogacji i braku mechanizmów wsparcia. OZE tylko częściowo będą mogły pokryć niedobór mocy w systemie, zaś ich wykorzystanie w ciepłownictwie komunalnym jest jeszcze bardziej problematyczne. W ocenie OSGE nie ma lepszej alternatywy niż rozporoszona energetyka jądrowa oparta na SMR, szczególnie w wypadku ciepłownictwa, gdzie zastosowanie wielkoskalowej energetyki jądrowej jest utrudnione.

„Wybrana przez nas technologia GE-Hitachi jest od początku tworzona z myślą o wykorzystywaniu energii także na cele ciepłownictwa komunalnego i przemysłowego. Dodatkowo, jako najbardziej zaawansowany projekt SMR-owy w Polsce, bazujący na kapitale prywatnym, a więc bez obciążania finansów publicznych, mamy największe szanse,  aby szybko i skutecznie dokonać głębokiej dekarbonizacji w polskim ciepłownictwie i energetyce” –  mówi Rafał Kasprów, Prezes OSGE

W połowie 2023 r. OSGE wystąpiła do Generalnego Dyrektora Ochrony Środowiska (GDOŚ) o wydanie decyzji środowiskowej dla budowy elektrowni jądrowych w technologii BWRX-300 w Stawach Monowskich, Włocławku i Ostrołęce. Wraz z wnioskiem, spółka zwróciła się do GDOŚ o określenie zakresu raportów o oddziaływaniu przedsięwzięcia na środowisko. Głównymi elementami wniosku były Karty Informacyjne Przedsięwzięcia przygotowane przez zespół OSGE.

GDOŚ rozpoczął postępowania administracyjne obejmujące w swoim zakresie m.in. konsultacje transgraniczne w ramach procedury wynikającej z konwencji z Espoo. 1 lutego 2024 r. GDOŚ wydał postanowienie określające wymagania dotyczące zakresu raportu środowiskowego dla inwestycji w Stawach Monowskich w Małopolsce. To pierwsza taka decyzja w całej Unii Europejskiej i kolejny istotny krok w procesie budowy reaktorów BWRX-300 w Polsce. Oczekujemy, że w najbliższych tygodniach, GDOŚ wyda analogiczne postanowienia dla projektów planowanych we Włocławku i Ostrołęce.

W Europie istnieje już łańcuch dostaw materiałów niezbędnych do wdrożenia reaktora BWRX-300, ale taki łańcuch OSGE tworzy także na rynku polskim –  szacuje się, że połowa kosztów budowy elektrowni zostanie alokowana w polskich przedsiębiorstwach. Tylko polskie zakłady należące do GE zatrudniają ponad 5 tys. pracowników zaś zakłady Hitachi – 6 tys. GE ocenia ze ponad 300 polskich firm może znaleźć się w łańcuchu dostaw dla BWRX-300.

Trzeba podkreślić, że najbardziej zaawansowanym projektem SMR-em na świecie jest właśnie BWRX-300 realizowany przez państwową kanadyjską firmę Ontario Power Generation (OPG). Żadna inna firma na świecie nie posiada obecnie technologii w fazie tak zaawansowanej pierwszej jednostki.

Dlatego realizowany całkowicie przez kapitał prywatny projekt budowy floty małych reaktorów modułowych (SMR) w technologii amerykańskiej GE Hitachi może być największą szansą na szybkie i realistyczne spełnienie celów redukcyjnych UE, a jednocześnie zapewnienie Polakom bezpieczeństwa energetycznego w najbardziej podstawowym zakresie jak ciepło komunalne, zaś polskiej gospodarce – konkurencyjności.